Yakın zamanda üst üste parlayan Arnavut asıllı pop starların (Rita Ora, Dua Lipa, Bebe Rexha, Ava Max) arkasında Arnavut mafyası mı var? Twitter’da yayınlanan bir thread e göre arnavut mafyası pop star yaratıyor, pazarlıyor, ardından bunların üzerinden kara para aklıyor. Pekiyi bunu sadece Arnavut Mafyası mı yapıyor?
Kullanıcının twitter hesabı kapatıldığından içeriğe şuradan ulaşılabilir:
https://twtext.com/article/1285187292525731841
Bir sanat hamisi olarak arnavut mafyası
Paylaşıma göre kendi şarkıcıları için konser organizasyonu yapan arnavut mafyası, Avrupa ve Dünya Turları ayarlıyor. Bu esnada tur takvimine kıyıda köşede kalmış şehirlerde de birer stat konseri ekleyiveriyor. Yazıda değinilen Rita Ora’nın 9.000 kişi kapasiteli mekanda 60.000 kişiye verdiği öne sürülen konser buna bir örnek. Biletlerin kime satıldığı, konserde kaç kişinin olduğu muamma. Ama 60.000 adet biletin bedelinin tamamı nakit ödenmiş 🙂
Hollywood’da kara para nasıl aklanır?
Benzer kara para aklama hikayesi Hollywood için de anlatılır. Filmlerin maliyetini şişirdikçe şişiren kim olduğu belli olmayan danışmanlar ve hizmet alındığı söylenen içi boş 3. taraf şirketlerden tutun, aklanmayı bekleyen uyuşturucu parasıyla yine peşin gerçekleştirilen bilet satışlarıyla büyüyen film hasılatlarına kadar uzanan bir skalada büyüklüğünü biraz da bu para aklama işine borçlu bir sektör.
Sinema sektöründe kara para aklama, genellikle üç aşamada gerçekleşiyor:
- Yerleştirme (Placement): Kirli paranın yasal ekonomiye sokulması. Sinema sektöründe bu, örneğin, düşük bütçeli filmlere aşırı yüksek miktarda yatırım yapılması, sahte faturalar düzenlenmesi veya film prodüksiyon şirketlerinin kuruluşunda kullanılan şirketlerin gizlenmesi yoluyla olabilir. Sahte sponsorluk anlaşmaları veya aşırı şişirilmiş maliyet raporları da kullanılabilir.
- Katmanlama (Layering): Paranın izini kaybettirmek için çeşitli finansal işlemlerden geçirilmesi. Bu, paranın farklı hesaplar arasında transfer edilmesi, döviz işlemlerinin kullanılması veya karmaşık şirket yapılarının oluşturulması yoluyla yapılabilir. Sinema sektöründe, film dağıtım haklarının birden fazla şirkete satılması, uluslararası film festivallerinde fonların kullanılması veya çeşitli ülkelerdeki dağıtım kanallarının kullanılması bu aşamada kullanılabilir.
- Entegrasyon (Integration): Aklanmış paranın yasal işletmelere veya varlıklara dönüştürülmesi. Bu, sinema sektöründe, film şirketlerinin satın alınması, yeni stüdyoların kurulması veya yüksek fiyatlı gayrimenkuller satın alınması yoluyla olabilir.
Sanat dünyasının en tepesinde dolandırıcılık
Meşhur internet meme’ini bilirsiniz: Milyoner abimiz 20.000.000.USD gelir elde eder. Ancak vergi ödemek istemez. Bir ressama giderek 25.000.USD’ye bir resim sipariş eder. Ressem boş tuvale tek bir çizgi çizerek eserini takdim eder. Milyoner resmi alır ve sanat camiasının önde gelenlerinden olan resim değerleme uzmanı kankasına götürür. Kanka kankalığını yapar ve resme 20.000.000.-USD değer biçer. Milyoner artık 20.000.000.-USD değerinde olduğu tescillenen resmini alır ve bir müzeye bağışlar. Yaptığı bağışı gider gösterir ve hiç vergi ödemez.
Abartılı olsa da tamamen gerçek dışı sayılmayacak bu hikaye sanat dünyasında yapılan vergi dolandırıcılığı yöntemlerinden bir tanesi. Fiyatı şişen eseri bağoşla vergiden kurtul. Hatta resmi bağışladığın müze de sana ait olursa tadından yenmez.
Sanatçının yaratımının maddi karşılığının somut bir ölçüsü olamayacağından, sanat eseri değerlemesi kötü niyetli kimselerin manipülasyonuyla fon aktarımının, servetin el değiştirmesinin önünü açan bir unsur oluyor.
Bu unsur mesela tamamen resmi yollarla rüşvet almanın yollarından biri olarak kullanılabilir: Piyasa değeri 1.000.000.TL olan resim koleksiyonunuzu sessiz sedasız 10.000.000.TL’ye satarsınız. Hatta olaya resmiyet kazandırmak için bu satışı bir galeri aracılığıyla yaparsınız. Galeri komisyonunu alacağından bu satışa seveseve aracılık edecektir. E eşek değilsiniz herhalde koleksiyonunuzu alan kişiye sizin de bir iyiliğiniz dokunur elbet.
Ya da borsada da kullanılan keriz silkeleme tabir edilen yöntem burada da pekala uygulanabilir. Potansiyelli ama pek bilinmedik bir sanatçının eserleri ucuza toplanır. Sonra bir halkla ilişkiler çalışmasıyla sanatçı kardeşimiz parlatılır, dergilere kapak yapılır, konuşmalara davet edilir, sergiler, sunumlar vs derken ülke sanatının geleceği kardeşim bu çocuk kıvamına geldiğinde beşer bin liradan topladığınız resimleri şişen değerlemeyle tanesini birkaç milyondan kitlersiniz.
Tüm Bu anlatılan sanat temelli dolandırıcılık, kara para aklama hikayeleri rönesans döneminde Mediciler gibi zengin zorbaların sanat hamiliği hikayesi kadar romantik değil belki. Ama o günün koşulları göz önüne alındığında şablon bana oldukça benzer gibi geliyor.
==============
Sanat dünyasının ekonomik büyüklüğüne dair bir takım veriler:
Müzik endüstrisinin 2023 yılı toplam cirosu: 28 Milyar USD olmuş. Bunun 19 Milyar USD lik kısmı streaming servislerinden elde edilmiş. En büyük streaming uygulması olan Spotify’ın 2023 cirosu 14 Milyar USD imiş.
Resim, heykel vd güzel sanatların oluşturduğu sanat endüstrisinin 2023 yılı cirosu 65 Milyar USD olmuş. 2023 yılının en yüksek satışı Pablo Picasso, Woman at the Clock ($139,363,500 USD) olmuş.
Sinema endüstrisinin toplam cirosu 2022 yılında 77 Milyar USD olmuş. Bunun 26 Milyar USD’lik kısmı gişe geliriymiş. 2022’nin en yüksek gişe gelirini 2,2 Milyar USD ile Avatar elde etmiş.
