Suudi Arabistan’ın 2030’da açılışını yapmayı planladığı devasa şehir projesi The Line, 110 mil (yaklaşık 170 km) uzunluğunda, 500 metre yüksekliğinde ve 200 metre genişliğinde yekpare bir yapı görünümünde. Şehrin 9 Milyon kişiye ev sahipliği yapması planlanıyor. (Suudi Arabistan’ın 2023 yılı itibariyle nüfusu 35,5 milyon kişi)
Arap yarımadasında uzun süredir bir gün petrolün tükeneceği ya da en azından artık ihtiyaç duyulmayacağı ihtimali üzerinde çalışılıyor. Ülkeler gelir kaynaklarını çeşitlendirmek için projeler geliştiriyorlar ve sonuç da alıyorlar. (Söz gelimi Dubai bugün sadece petrol zengini bir arap prensliği olarak değerlendirilebilir mi?).
Dubai’nin öncülük ettiği bu vizyon dahilinde ülkeleri çekici kılacak yasal düzenlemeler, iddialı, ilgi çekici ikonik mimari yapılar, belki biraz abartılı coğrafi düzenlemeler (bkz yoktan var edilen takımadalar), mahalleler vs derken iş komple sıfırdan şehirler yaratmaya kadar geldi.
Suudi Arabistan’ın ilan ettiği Saudi 2030 vizyonu da bu paralelde oluşturulmuş, ülkeyi sosyal ve kültürel olarak ilerletmek ve yeni gelir kaynakları yaratmak üzerine yoğunlaşılmış (2023 yazında tüm o futbolculara Saudi Ligi takımları o kadar parayı boşuna ödemedi). Bu doğrultuda da 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi beklenen hedefler belirlenmiş. Bu hedeflerden biri de işte bu: The Line.
The Line Şehrinin vaatleri:
- Şehrin %95’i yeşil alan, orman, parklar ile göl, nehir, şelale vs yapay doğal alanlardan oluşacak.
- Yapının içinde araba olmayacak. Asfalt yol olmayacak. Söylenene göre ihtiyaç duyulacak her şey (okul, doktor, bakkal vd) en fazla 15 dakikalık yürüyüş mesafesinde olacak.
- Yine de şehir içinde bir toplu taşıma sistemi olacak. Kurulacak tren hattı ile şehrin bir ucundan öteki ucuna 20 dakikada gidilebileceği söyleniyor.
- Şehir yapay zeka ile yönetilecek, ve kullanılacak önleyici yapay zeka modeli sayesinde pek çok sorun daha ortaya çıkmadan düzeltilmiş olacak. Yapay zeka, şehirde enerji tüketimini optimize etmek, trafik akışını yönetmek ve potansiyel sağlık krizlerini öngörmek için kullanılacak.
- Tüm şehir yenilenebilir enerji kullanacak ve karbon ayak izi olmayacak.
The Line şehrinin problemleri
- Tanıtım bülteninde The Line’ın 34 km2’lik bir alanı kaplayacağı söyleniyor. Yani kabaca bir hesaplamayla öngörülen nüfus olan 9.000.000’u 34’e bölerek km2 başına düşen nüfusun 264.000 kişi olduğunu bulabiliriz: 1 km2’lik alanda 264.000 kişi. -nası yani- Karşılaştırma yapmak için şöyle bir bilgi vereyim: İstanbul Gaziosmanpaşa’nın nüfus yoğunluğu km2’de 40.000 kişi civarında. Bir başka deyişle The Line, Türkiye’nin en yoğun nüfuslu ilçesinden 6-7 kat daha yoğun bir nüfusa sahip olacak.
- Kuş göç yollarını etkileyebilecek 170 km uzunluğunda ve 500 m yüksekliğindeki bu yapı, bölgenin ekolojik dengesini ciddi şekilde bozabilir. Öte yandan, The Line, yerli halkın yer değiştirmesine yol açabilir ve kültürel mirası tehdit edebilir.
- Şehir hayata geçtiğinde karbon salınımı belki söylendiği gibi sıfır olacak ama şehrin inşasının yaratacağı tahribat oldukça düşündürücü. Böylesi bir projede kullanılacak on binlerce ton çelik, on binlerce metreküp beton, binanın dış cephesinin kaplanacağı cam, inşaatta kullanılan araçların üreteceği egzos vs bu sıfır karbon emisyonu hesabına dahil edilmemiş olabilir mi?
Burada yazdığına göre New South Wales Üniversitesi’nden Philip Oldfield inşaatın toplam karbon ayak izinin (gömülü carbon deniyormuş buna) 1,8 milyar ton CO2 olmasını bekliyormuş. Karşılaştırmamız gerekirse: New York şehrinin 2022 toplam carbon ayak izi 60 milyon ton imiş.
- Şehre yerleştirilecek sayısız güvenlik kamerası ve sensör ve idarenin teslim edileceği yapay zeka ile 7/24 aralıksız takip edilecek, gözlenecek ve dinleneceksiniz. Bunların hepsi kaydedilecek. Pekiyi tüm bu data ne olacak?
The Line fikir ve görsel olarak nefes kesici olmakla birlikte hayata geçme noktasında soru işaretleriyle dolu. Toplam maliyetinin 1 trilyon USD’ı aşacağı düşünülüyor. Projenin yatırımcılarda beklenen heyecanı uyandırmadığı haliyle finansmanda sorunlar yaşandığı söyleniyor. O kadar ki 2030’a kadar %1’ini bitirelim gerisine sonra bakarız moduna girilmiş.
Bu arada proje bana Silo fimini anımsatmadı da değil.
Hatta şurada Michio Kaku ile çektikleri tanıtım videosu tam olarak post apokaliptik filmlerin girişi gibi olmuş. Filmdeki felaketlere sebep olan iyi niyetli ama saf bilim adamlarının çalışmalarının gösterildiği videolara benzemiş.
